Hikayeli şarkıların, tozlu raflarda ben hariç 3 kişinin falan dinlediği şarkıların peşine düşerim. Hikayelerini irdelerim, onlardan beslenirim, yeni hikayeler yazarım, ürettiğim içeriklerde kullanırım. Bazıları da vardır ki, herhangi bir yerde kullanmamışım, bir yazıya örnek olarak koymamışım. Fakat keşfetmek yine de zevkli gelmiş, hafızamın bir kenarına kaydetmişim. Onları paylaşmadığıma üzülüyorum; paylaşmak için bahane yok. Fakat belki bir başkası, aynı benim hiçbir "çıkar" olmadan bu malumatfuruşluk zevkinin peşine düştüğümde aldığım zevki alacak. Hasbelkader ulaştığım bilgi kırıntısını o isimsiz okurdan saklamayayım, meraklısına göstereyim, bu keşfediş zevkini paylaşıp çoğaltalım istiyorum.
Rammstein'in Deutschland şarkısına yaptığım analizin gördüğü ilgiden memnunum. Bu şevkle, o kadar ilgi görmeyecekse de sevdiğim ve vaktiyle birkaç mecrada hakkında uzun-kısa notlar yayınladığım bir şarkıdan bahsetmek istedim. Esasen bir şiir; önemi de bir şiir, en eski İngilizce şiirlerden biri. Genç bir metalciden, genç yetişkin bir folk metalciye, oradan bir mitoloji kitabına imza atmış otodidakta dönüştüğüm sürecin başlarından kalma, o zamanlar keşfettiğim bir beste. Dinlediğimde müzikal anlamda sevmiştim, peşine düştüğümdeyse bir hazine keşfettim! Wulf ve Eadwacer'in hikayesi...
Şarkıyı burayı tıklayarak dinleyebilirsiniz.
Eskiden güzel şarkılar keşfederdim, uzun zamandır nedense bu güzel şey başıma gelmiyor. Acaba diyorum, sürekli önceki beğenilerimize göre şarkı öneren web siteleri, bizi bir süre sonra beğeni hapishanemize mi mahkum ediyor? Big data-ül alem...
Şimdi efendim, Wulf and Eadwacer, dediğim gibi eski, çok eski bir Anglo-Sakson şiiri. Kayda geçirilmesi 1000 yıldan önceye dayanıyor, şiirin kendisiyse bundan daha eski olabilir. Norman Fransızcası ve diğer etkilerin rol oynamasıyla dönüşen İngilizce'nin (Bkz: Yazıldığı gibi okunmayan bela: İngilizce) eski, daha Cermenik olduğu zamanlardan kalma bir şiir.
Sorun ya da ilginçlik de burada başlıyor. Bu şiir çok büyük bir ihtimalle bir kadın tarafından yazılmış, dönemine göre oldukça sıradışı, hele kayda geçirilmiş olması daha da sıradışı. Üstelik şiirdeki sözcük kullanımları ve cümle yapısı alışıldıktan farklı; belki kadın Anglo-Sakson değildir, sözgelimi Norse/Viking asıllıdır. O yüzden dili bir yabancı gibi kullanıyordur.
Her ne ise, şiirin onlarca farklı çevirisi, yorumu var. Kelime kelime analizinden faydalanarak, en az yorumla Türkçesini vermeye çalışayım:
Benim halkımın gözünde o bir kurban gibi
Ordu çekip üzerlerine gelirse öldürürler
Bizim içinse farklı. ("ungelic is us." Buna geleceğiz.)
Wulf bir adada, ben başka adadayım
Adası bataklarla çevrili, muhkem
(benim) Adada kana susamış zalim adamlar var
Yanlarına yaklaşırsa onu öldürmeye hazır
Bizim içinse farklı. (ungelic is us)
Engin düşlerimde Wulf'u kovalıyorum
Yağmurlu bir gündü gözyaşlarım akıyordu
Savaşta pişmiş haşin adam kollarına aldı beni
Hem zevk vardı, hem tiksinti
Wulf! Wulf! Sana olan hasretim
Beni böyle hasta etti, nadiren gelişlerin
Dertlendim, et bile yiyemedim/yemeden içmeden kesildim
Duyuyor musun Eadwacer? Peydahladığımız eniği
Bir kurt ormana götürüyor şimdi
Hiç bir olmamış olan kolayca ayrılabilir
Şarkımız gibi.
Şimdi efendim bu şiirin onlarca farklı yorumu var dedik. Metne bakınca bu kadar farklı anlam çıkarılması gayet normal diyebiliriz. Wulf kim? Eadwacer kim? Ekseriyetle bunu bir kadının Wulf isimli birine yazdığı üzerinde hemfikirler. Eadwacer isim de olabilir, sıfat da: mülk-koruyan gibi bir anlamı var. Acaba bir aşk üçgeni mi? Yoksa kadın Wulf'un anası, Eadwacer kocası mı? Ormana kurdun götürdüğü enik mesela? Çocuklarının savaşta ölmesinden mi bahsediyor?
En sevdiğim yorumun, aynı zamanda en doğru yorum olduğunu düşünüyorum. Buna göre, Wulf, şiiri yazan kadının sevgilisi. Savaşta pişen haşin adamsa, Eadwacer. Eadwacer kadına tecavüz ediyor. Bu yorumun doğru olduğuna inanma sebeplerimden biri, "hem zevk vardı, hem tiksinti" ifadesi. Zira tecavüz kurbanlarının, bedenlerinin biyolojik olarak bu korkunç fiilden zevk aldığını fark ettiklerinde psikolojilerinin bozulduğunu okumuştum. Beden penetrasyondan zevk alıyor, çünkü ona programlı, ama zihin almıyor. Tecavüz kurbanlarının da bu yüzden psikolojileri bozuluyor, kendilerini suçluyorlar. Kadın, hem zevk vardı hem tiksinti diyor, sonra da psikolojisinin bozulduğundan, yemeden içmeden kesildiğinden bahsediyor.
Öyleyse bu, kadının Eadwacer'den intikam aldığı bir şiir. Zira Wulf, isim olduğu gibi, kurt demek eski İngilizcede. "Duyuyor musun Eadwacer?" diye sesleniyor, "benden zorla yaptığın çocuğu, gerçek aşkım ormana kaçırıp öldürdü." Yahut oradaki ikinci wulf, yani kurt, gerçek bir kurttur da, kadın sevgilisi Wulf'a gönderme yapıyordur.
Düşman bir kabileden olan Wulf ile, şairemiz aşk yaşamaktadırlar. Ancak Wulf'un kabilesi zayıf düşer, kadının köyüne yaklaşamaz bile. Çok nadiren gelip gidebilmektedir. bu süreçte, belki kadın düşmanın sevgilisi olduğundan ve bu bilindiğinden, Eadwacer kadını zorla seks kölesi, yahut cariyesi yapar. Hatta bir "enik" de peydahlar. Ama kadının aklı Wulf'tadır. Bu şiirle Eadwacer'e seslenir, "bedenime sahip olabilirsin, ruhuma asla" der. Hiç bir olmamış olan kolayca ayrılabilir, şarkımız gibi: Seninle diyor, asla bir olmadık, bizim şarkımız hiç tek bir şarkı olmadı, o yüzden kolayca kopabilirim senden. Belki Wulf gelir ve beni senden alır.
Peki "ungelic is us"? Bizim için farklı; fakat bize öyle değil gibi bir anlamı var. Ama biz yabancıyız, biz farklıyız anlamına da gelebilir. Oldukça sanatlı bir ifade, müthiş. Onu da not olarak eklemek istedim.
Yaşasın malumatfuruşluk! Kaynağı paylaşıp, bir sonraki şarkı ve öyküsünde buluşmak üzere iyi geceler dileyeyim. Bu site, birçok metnin çevirisi ve analizi için faydalandığım, çok kıymetli bir adres, içinde dolaşmanızı tavsiye ederim. Burayı tıklayabilirsiniz.
M. Bahadırhan Dinçaslan
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
Yorumlar